ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ 24 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2007
(Τα παρακάτω πρακτικά δεν κρατήθηκαν με ακρίβεια και προσπάθησαν να αποδώσουν με συντομία και πυκνότητα όσα ειπώθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Σημειώνουμε πως η συζήτηση είναι ελεύθερη και πως οτιδήποτε αναφέρει κάποιος δε σημαίνει ότι υιοθετείται και από τους υπόλοιπους. Η δεοντολογία όμως που επιβάλει μια ανοιχτή συζήτηση είναι η ελευθερία του λόγου και η μη λογοκρισία του)
Η
ανοιχτή συζήτηση είχε ως αντικείμενο «Πειράματα σε ζώα: ο μύθος της ιατρικής αναγκαιότητας. Η κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα. Η στάση, τα επιχειρήματα και οι δράσεις που πρέπει να κρατήσουν οι οργανώσεις που αγωνίζονται για τα δικαιώματα των ζώων»
Η συζήτηση δεν ολοκληρώθηκε και θα συνεχισθεί και στην επόμενη συνάντηση.
Η μεθοδολογία με την οποία συμφωνήσαμε να εξεταστεί το ζήτημα ήταν:
1) Το σημερινό καθεστώς στην Ελλάδα. Αν γίνονται και που πειράματα σε ζώα.
2) Αν τα πειράματα στα ζώα είναι αναγκαία ή όχι. Η επιστημονική αλλά και ηθική διάσταση του ζητήματος.
3) Το νομικό καθεστώς που διέπει τα πειράματα σε ζώα.
4) Οργανώσεις που ασχολούνται με το θέμα (στο εξωτερικό)
5) Δράσεις που πρέπει να υιοθετήσουμε ως οργανώσεις που αγωνίζονται για τα δικαιώματα των ζώων.
1) Το σημερινό καθεστώς στην Ελλάδα όσον αφορά τα πειράματα σε ζώα είναι ασαφές. Σε τηλεφωνική έρευνα που έκανε η κα Ε. Ματαράγκα από την GAWF πριν τη συνάντησή μας προέκυψαν τα εξής: (Παραθέτουμε το κείμενο όπως ακριβώς μας το έστειλε)
«Αυτό είναι το site του Γενικού Γραφείου Ερευνών και Τεχνολογιών. http://www.gsrt.gr/default.asp?V_ITEM_ID=108
Μίλησα με το Ινστιτούτο Παστέρ και μου είπαν ότι χρησιμοποιούν ποντίκια και αρουραίους για τα πειράματά τους. Στο site τους αναφέρονται πειράματα πάνω σε λεισμανίαση κλπ και αναφέρονται οι σκύλοι και όταν τους ρώτησα μου είπαν ότι όχι , δεν χρησιμοποιούν άλλα ζώα εκτός από τα τρωκτικά που είχε αναφέρει.
Στο Ινστιτούτο Βιολογικών Ερευνών και Βιοτεχνολογίας (ΙΒΕΒ)Κος Ζουμπουρλής 210 7273700 χρησιμοποιούν μόνο ποντίκια.
Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών "ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ" Τηλ. 210-6513021 & 210-6503022, Δ.Σ. 6503002 ( υπεύθυνη κα Φλωράτου, άρρωστη, κάποιος που απάντησε με επιφύλαξη είπε ότι δεν γίνονται πειράματα με ζώα).
Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών (Ε.ΚΕ.Β.Ε.) "ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΛΕΜΙΓΚ" 210 9656310, χρησιμοποιούν ποντίκια και ... μύγες! Μια ειδική μύγα από ότι είπαν , με εγκέφαλο παρόμοιο με τον δικό μας....΄
Γενικά, όπου γίνονται πειράματα θα πρέπει να υπάρχει ένας υπεύθυνος κτηνίατρος που να εποπτεύει για την ευζωία των ζώων.»
Στο συγκεκριμένο θέμα η κα Χαριτάκη από τους Οικολόγους Πράσινους ανέφερε την παρελθούσα εμπειρία της από μία ακτιβιστική ενέργεια που είχε κάνει στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο, όπου είχε διαπιστώσει πως στην ταράτσα του Νοσοκομείου υπήρχαν σκυλιά σε κλουβιά. Ενδεχομένως να υπάρχουν και σήμερα αλλά να τους έχουν αφαιρέσει τις φωνητικές χορδές και να μην γίνεται αντιληπτή η παρουσία τους.
Ασφαλώς το χαμηλό ερευνητικό επίπεδο της χώρας μας βοηθάει τουλάχιστον στο να μην γίνονται και πολλά πειράματα σε ζώα.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη διπλωματική εργασία της κας Στραβοπόδη Βάιας στα ΤΕΙ και που έχει εκτενή αναφορά για τα πειράματα στα ζώα στην Ελλάδα καθώς και το που αυτά γίνονται. Στα επόμενα πρακτικά της συζήτησης ελπίζουμε ότι θα την έχουμε και θα σας την υποβάλουμε συνημμένη.
2) Εξετάστηκε η επιστημονική αναγκαιότητα των πειραμάτων σε ζώα αλλά και η ηθική διάσταση του ζητήματος (κυρίως μέσα από την αναγνώριση ή όχι δικαιωμάτων σε αυτά). Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα μπορούμε πλέον να αποδείξουμε πως τα πειράματα αυτά είναι άχρηστα επιστημονικά για τους παρακάτω λόγους:
* Κάθε οργανισμός έχει μια ειδική λειτουργία και διαφέρει από έναν άλλο. Συνεπώς η γενική αντιμετώπιση των ασθενών δεν αποτελεί υπεύθυνη ιατρική πράξη αλλά ακριβώς το αντίθετο.
* Ακόμη περισσότερο κάθε είδος διαφέρει από ένα άλλο είδος σημαντικά με αποτέλεσμα ένα χημικό παρασκεύασμα να το επηρεάζει θετικά ενώ το άλλο είδος (τον άνθρωπο εν προκειμένω) να τον επηρεάζει αρνητικά και το αντίστροφο. Για παράδειγμα μία γάτα μπορεί να φάει ένα ωμό ποντικό χωρίς να νοσήσει. Ένας άνθρωπος μπορεί; Δεύτερο παράδειγμα αποτελεί το AIDS από το οποίο δε νοσούν τα ζώα. Ως προς το αντίστροφο που αναφέραμε, τρανταχτό παράδειγμα είναι το εμβόλιο της πολιομυελίτιδας. που η ίδια η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας συνέστησε πως τα πειράματα
* Δεν μπορείς να έχεις πλήρη κατανόηση για τις παρενέργειες των φαρμάκων καθώς το ζώο δεν μπορεί να επικοινωνήσει και να αναφέρει αν αισθάνεται ζαλάδες ή αν πονάει σε κάποιο άλλο όργανό του.
* Η ύπαρξη εναλλακτικών μεθόδων για την δοκιμή φαρμάκων αντί τη χρήση πειραματόζωων.
* Χρειάζονται επιδημιολογικές και ανατομικές μελέτες για την ορθή αντιμετώπιση των ασθενειών καθώς αυτές μπορούν να δώσουν σημαντικά στοιχεία για τον τρόπο δράσης τους αλλά και θεραπείας τους, και όχι πειράματα σε ζώα.
* Η ίδια η ιατρική επιστήμη λειτουργεί αντιιατρικά σήμερα, στη βάση μιας ανορθολογικής προσέγγισης του ασθενούς. Αντί δηλαδή να υιοθετούμε έναν υγιεινό τρόπο διαβίωσης, έχουμε επιλέξει την ανθυγιεινότητα ως τρόπο ζωής και τη φαρμακευτική αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων αυτής! Η υγιεινιστική κουλτούρα δε συγκινεί το ιατρικό κατεστημένο το οποίο κερδίζει χρήματα από την ασθένεια. Όπως λέει και στην πρόσφατη ταινία του ο Αλ Γκορ για τις κλιματικές αλλαγές, «Αν κάποιος πληρώνεται για να μη δει ένα πρόβλημα, δε θα το δει»
* Η μεγαλύτερη χρήση σήμερα των πειραμάτων σε ζώα γίνεται από τη χημική και όχι από τη φαρμακευτική βιομηχανία. Καλλυντικά, απορρυπαντικά, χημικές ουσίες που προορίζονται για χρήση από ανθρώπους χρησιμοποιούν πειραματόζωα.
Όλα τα παραπάνω στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα τα οποία (προκαλεί εντύπωση αλλά έτσι είναι) ο ιατρικός κόσμος αρνείται να συζητήσει. Το αυτονόητο μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου αλλά όταν κάποιος σου επισημαίνει για κάτι ότι δεν είναι και τόσο αυτονόητο, είσαι υποχρεωμένος απέναντι στην αλήθεια, και όχι μόνο, να το διερευνήσεις ή έστω να το συζητήσεις.
Στο συγκεκριμένο εκφράστηκε και η θέση πως πρέπει να μελετηθεί με σοβαρότητα το θέμα, αν δηλαδή υπάρχουν όντως αξιόπιστες εναλλακτικές μέθοδοι. Μάλιστα το θέμα θα συζητηθεί στην επόμενη συνάντησή μας.
Η ηθική διάσταση του ζητήματος έχει να κάνει με δύο βασικές θέσεις-απαντήσεις που υιοθετούμε ή όχι ως ανθρώπινο είδος στα παρακάτω ερωτήματα:
1. Έχουν τα ζώα δικαίωμα σε δίκαιη μεταχείριση και σε ευζωία; Και αν δεν έχουν ποιος και με ποια δικαιοδοσία του το αφαιρεί;
2. Είναι ο άνθρωπος ανώτερος από το ζώο και ποια στοιχεία προσδιορίζουν αυτή του την ανωτερότητα; Αποτελεί επαρκές δικαιολογητικό επιχείρημα η ανωτερότητα αυτή να οδηγεί και σε απόλυτη εκμετάλλευση του ζώου;
Στο παρελθόν (αλλά ακόμη και σήμερα) πολλοί άνθρωποι φτωχοί ή περιθωριοποιημένοι κατέληξαν να γίνουν πειραματόζωα.
Η ηθική βέβαια ως έννοια έχει και την κοινωνική της διάσταση που εξαρτάται από το χρόνο στον οποίο αναφερόμαστε. Έχει να κάνει συνεπώς με την κοινωνική νοοτροπία μέσα στο χρόνο. Αυτή αλλάζει καθώς αλλάζουν και οι κοινωνικές συνθήκες και ιδεολογίες.
Αν τα ζώα δεν έχουν δικαιώματα γιατί δεν έχουν λογική όπως ο άνθρωπος, τότε ούτε και τα άτομα με νοητική υστέρηση θα έπρεπε να έχουν. Αν ο άνθρωπος επιλέγει την ανθυγιεινότητα που οδηγεί μαθηματικά στην αρρώστια ως τρόπο ζωής και μετά τη φαρμακευτική αντιμετώπιση της δεν μπορούμε να μιλάμε για λογικό ον και σε κάθε περίπτωση αυτό δεν μπορούν να το πληρώνουν τα ζώα.
Μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε τον πόνο τους γιατί και εμείς είμαστε ζώα και γνωρίζουμε πόσο υποφέρουμε όταν πονάμε ή όταν μας κλείνουν σ’ ένα πολύ στενό χώρο.
Αν η άρνηση στο να τους αποδοθούν δικαιώματα στηρίζεται στην ισχύ του ανθρώπου έναντί τους, τότε μιλάμε για την υιοθέτηση του δίκαιου του ισχυρότερου. Αλλά στη βάση μιας τέτοιας ιδεολογίας ακόμα και τα πειράματα του διεστραμμένου Μέγκελε θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν και ο κόσμος των ανθρώπων θα θύμιζε κόλαση.
Σε κάθε περίπτωση η χρησιμοποίηση πειραματόζωων για στρατιωτικούς σκοπούς, για τη δοκιμή απορρυπαντικών ή άλλων χημικών ουσιών και καλλυντικών είναι απαράδεκτη πρακτική και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποκτήσει ηθικό έρεισμα. Για τούτο και χαρακτηρίστηκε από όλους που βρέθηκαν στη συζήτηση ανήθικη πρακτική.
Η ηθική διάσταση του ζητήματος συζητήθηκε και στη βάση αν κάποιος θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει φάρμακα που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σε πειραματόζωα. Η θέση που συμφωνήθηκε ήταν πως δεν πρέπει να είμαστε ολοκληρωτικοί στην αντίληψή μας και να αρνηθούμε ένα τέτοιο φάρμακο. Αυτό που ζητούμε είναι να πάψει να ακολουθείται αυτή η πρακτική. Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά αν γνώριζα πως για να θεραπευτώ από μία ασθένεια θα έπρεπε να γίνουν πειράματα σε ζώα τότε κάτι τέτοιο δε θα το αποδεχόμουν.
Απολύτως ανήθικη συμφωνήσαμε όλοι πως αποτελεί και η πρακτική που έχει ακολουθηθεί σε κτηνιατρικές σχολές των ΗΠΑ όπου δημιουργούσαν εξεπίτηδες προβλήματα στα ζώα για να τα θεραπεύουν και να εκπαιδεύονται οι φοιτητές, πχ σπάγανε τα πόδια των ζώων και μετά τα θεράπευαν κλπ.
Καθώς η αγριότητα του ανθρώπου δεν έχει τέλος δε θα αναφέρουμε και άλλα παραδείγματα που ειπώθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης.
Τα υπόλοιπα ζητήματα που δεν πρόλαβαν να αναλυθούν θα συζητηθούν στην επόμενη συνάντηση.
Μαζί με τα επόμενα πρακτικά θα σας σταλεί και η σχετική με τα πειράματα σε ζώα νομοθεσία καθώς και η προτεινόμενη βιβλιογραφία για όποιον ενδιαφέρεται να εντρυφήσει περισσότερο στο θέμα.
Προς το
παρών προτείνουμε το βιβλίο του κου Χαριτάκη Γιώργου (καρδιολόγου): «Πειράματα στα ζώα, όχι ευχαριστώ». Πραγματικά είναι ένα ιδιαίτερα αξιόλογο βιβλίο που διαφωτίζει όλες τις πλευρές του ζητήματος. Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να απευθυνθούν με email στη διεύθυνση gmavrouleas@solon.org.gr
