"Πάντα υπάρχει ελπίδα, όταν αναγκάζονται οι άνθρωποι ν' ακούσουν και τις δύο πλευρές. Όταν, όμως, ακούν μόνο τη μία, τα σφάλματα μεταβάλλονται σε προκαταλήψεις και η αλήθεια παύει να επενεργεί ως αλήθεια, αφού διογκώνεται και γίνεται αναλήθεια."
Τζων Στιούαρτ Μιλλ: "Περί ελευθερίας"
Ένας τρόπος να παρακάμψουμε αυτή τη φράση του Τ.Σ.Μιλλ είναι να πούμε πως εμείς αφήνουμε πάντα τη διαφορετική άποψη να εκφραστεί. Αλλά ο συγγραφέας δε μιλάει εδώ για έκφραση της διαφορετικότητας. Λέει "οι άνθρωποι να ακούσουν και τις δύο πλευρές".
Αυτό σημαίνει να στοχαστούν και τις δύο απόψεις. Διαφορετικά μόνιμα η προκατάληψη θα κλείνει τα αυτιά μας και η ισχυρογνωμοσύνη θα παραποιεί την αλήθεια.
Για παράδειγμα ο ιατρικός κόσμος δε δέχεται να συμμετέχει σε μια συζήτηση για τα πειραματόζωα. Ο κρεοφάγος δεν αποδέχεται τα δικαιώματα των ζώων, και ο οποιοσδήποτε πολιτικός δε θα ασχοληθεί με το "έλασσον", στην αντίληψή του, θέμα της κακοποίησης τους.
Διεκδικώντας για τα δικαιώματα των ζώων χρειάζεται να αναβαθμίσουμε αρχικά με τους συνομιλητές μας την ποιότητα της συζήτησης.
Πώς αναβαθμίζεται η ποιότητα μιας συζήτησης;
1) Προσπαθούμε πάντα να μιλήσουμε στη γλώσσα στην οποία ο συνομιλητής μας έλκεται ή έχει συνηθίσει. Στον πολιτικό απαιτείται πολιτική γλώσσα, στο θεολόγο ή τον πιστό αντίστοιχα μια γλώσσα με αναφορές στους άγιους πατέρες και την Αγία Γραφή, στον επιστήμονα επιστημονικά, στο διανοούμενο με νομική-φιλοσοφική γλώσσα κλπ.
2) Κυρίως, ακούμε το συνομιλητή. Ο διάλογος είναι επικοινωνία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ατόμων και δεν είναι διάλεξη. Η προσεκτική ακρόαση των επιχειρημάτων του άλλου βοηθά και στην αναβάθμιση και των δικών μας επιχειρημάτων αλλά και στη στήριξη εντέλει των απόψεών μας όχι σε σαθρή επιχειρηματολογικά βάση αλλά σε ορθολογικές (έγκυρες και πραγματικές) προκείμενες. Δηλαδή σε λογικές και αληθινές προτάσεις. Παράλληλα βοηθά στην κατανόηση της εντύπωσης που έχει για το υπό συζήτηση θέμα ο συζητητής μας.
3) Το επιχείρημά μας δεν πρέπει να στηρίζεται σε αποφάνσεις κυρίως, αλλά σε ερωτήσεις προς το συνομιλητή. Οι αποφάνσεις είναι αποτέλεσμα της δικής μας προηγούμενης στοχαστικής διαδικασίας που στηρίχθηκε στην ιδιαίτερη δική μας εμπειρία, την οποία ο άλλος δεν είναι υποχρεωμένος να έχει.
Με την ερώτηση τον αναγκάζουμε να σκεφτεί πάνω στην ορθότητα ή μη των επιχειρημάτων μας. Έτσι είναι ο ίδιος που φτάνει στην απόφανση και την υιοθέτηση μιας θέσης. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η ενσωμάτωση της γνώσης δηλαδή η συνειδητοποίησή της. Είναι ανάγκη για παράδειγμα η φράση: Τα δικαιώματα των ζώων συνδέονται άμεσα με τα ανθρώπινα δικαιώματα, να κατανοηθεί σε βάθος και να μην υπάρξει μια επιφανειακή αποδοχή από το συζητητή μας. Πρέπει ο ίδιος να φτάσει σε αυτή τη διαπίστωση. Αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από την δική του στοχαστική προσπάθεια, και αυτή με τη σειρά της ξεκινάει από ερωτήσεις που θα του κάνουμε.
4) Δεν επιτίθεμαι ποτέ σ' αυτόν που ζητώ να πείσω και δεν τον ενοχοποιώ. Με τον τρόπο αυτό θα αποφύγω να τον βάλω σε κατάσταση ψυχολογικής άμυνας όπου το μόνο που θα σκέφτεται να κάνει είναι να απαλλαγεί από εμάς και τις θέσεις που εκφράζουμε.
Η φιλική και εγκάρδια διάθεση αυξάνει την τάση για επικοινωνία αλλά και την εμπιστοσύνη, κατά συνέπεια αυξάνει και τη δεκτικότητα προς το επιχείρημα που εκφράζεται.
5) Επιχειρηματολογούμε πάντα προσηλωμένοι στην αλήθεια. Αυτό που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε, είναι πως η αλήθεια προέχει της αγαθής πρόθεσης ή του κινήτρου μας. Η υπεράσπιση παράδειγμα της υπόθεσης των ζώων δε θα γίνει με εξαπάτηση αλλά με την ορθολογική θέση των επιχειρημάτων μας. Υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα των ζώων όχι από ζηλωτισμό ή ηθική αλλά γιατί αυτά είναι υπαρκτά και αναγκαία στη βάση μιας αειφορικής και συμβιωτικής σχέσης μας με τη φύση και πηγάζουν από την ίδια την εξελικτική διαδικασία και τα επιγενόμενά της.
6) Όταν ξεκινώ να υπερασπιστώ μια υπόθεση, πρέπει πάντα να σκέφτομαι ότι λειτουργώ ως εάν να την εκπροσωπώ. Με το τρόπο αυτό αυξάνεται η ευθύνη μας και η στοχαστική μας προσπάθεια με συνέπεια να μειώνονται ή να αποφεύγονται βλάβες. Για παράδειγμα όταν συζητώ για τα ζώα ή όταν επιχειρηματολογώ για την υπόθεσή τους, χρειάζεται να λειτουργώ ως εάν να εκπροσωπώ εκείνη την ώρα ένα ολόκληρο βασίλειο, αυτό των ζώων. Ως εάν να είμαι η φωνή τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου